Kinh doanh chuyến bay với giá cả phải chăng là phương thức kinh doanh của hãng hàng không Vietjet Air. Tôi dùng Bản Đồ Mô Hình Kinh Doanh để trình bày phương thức kinh doanh của Vietjet Air trong bài viết này.
Công cụ thiết kế Bản đồ Mô hình Kinh doanh cung cấp một cái nhìn tổng quan, dễ hiểu và không phức tạp về mô hình kinh doanh. Mô hình này gồm 4 thành phần chính và 6 yếu tố kết nối.
- Đối tượng khách hàng được nhắm đến.
- Phương án có giá trị.
- Hàng hóa / dịch vụ.
- Hoạt động tạo ra giá trị.
- Chuyến đi của khách hàng.
- Khả năng chính.
- Kiến trúc tài chính.
- Cơ cấu chi phí.
- Cơ chế giá cả.
- Mô hình thu nhập.
Mục Lục
Yếu tố 5: Hành Trình Khách Hàng
Đó là việc thu hút, duy trì và mở rộng quần chúng khách hàng cho doanh nghiệp. Bao gồm các phương tiện tiếp thị, bán hàng, giao hàng, chăm sóc khách hàng trong suốt quá trình này. Website, quảng cáo trực tuyến và ngoại tuyến là các phương tiện truyền thông chính của Vietjet Air trong mô hình kinh doanh. Các kênh bán hàng chính của Vietjet Air bao gồm website, tổng đài bán vé qua điện thoại. Các đại lý cũng là kênh bán hàng quan trọng. Vietjet Air cũng có các phòng vé và điểm đặc biệt là hầu hết các phòng vé được đặt tại các sân bay để đáp ứng nhu cầu mua vé đột xuất tại đó. Tổng đài hỗ trợ khách hàng là kênh hậu cần của Vietjet Air.
Yếu tố 3: Sản phẩm
Đồ công cụ, dụng cụ là sản phẩm mà doanh nghiệp sử dụng để đem giá trị đến cho khách hàng. Trong mô hình kinh doanh của Vietjet Air, dịch vụ vận chuyển khách hàng và hàng hóa bằng đường hàng không là sản phẩm chủ yếu của họ.
Yếu tố 7: Mô hình Tài Chính
Kiến trúc tài chính.của Vietjet Air là định hướng theo chi phí.Kiến trúc tài chính.định hướng theo chi phí tập trung vào việc giảm chi phí đến mức tối đa nhằm tạo lập và duy trì 1 cơ cấu chi phí thấp nhất có thể có. Định hướng theo chi phí thể hiện rất rõ trong mô hình kinh doanh của Vietjet Air như sau:
- Việc sử dụng máy bay luôn đạt hiệu quả tối đa bằng cách tối ưu tần suất sử dụng trong ngày và số lượng chỗ trong mỗi chuyến bay. Thời gian giữa các chuyến bay cần được rút ngắn để tận dụng hiệu quả tần suất bay. So với Vietnam Airlines, Vietjet Air có thời gian giữa các chuyến bay ngắn hơn nhiều. Để tăng số lượng chỗ trong mỗi chuyến bay, Vietjet Air đã tăng số lượng chỗ và giảm tối đa chỗ trống. Các ghế ngồi trên máy bay Vietjet Air được thiết kế hẹp và sát nhau để tận dụng không gian. Vì đối tượng khách hàng không phải là phân khúc thương gia, nên máy bay của Vietjet Air có ít ghế thương gia. Vietjet Air sẵn sàng hủy chuyến nếu số lượng khách ít hơn mức quy định, dẫn đến việc nhiều chuyến bay bị hủy. Tuy nhiên, việc hủy chuyến sẽ tạo ra hiệu ứng domino và dẫn đến việc số lượng chuyến bay bị hủy tăng cao. Do đó, giá trị “Đúng giờ” của Vietjet Air là xa xỉ và không phù hợp với mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ.
- Vietjet Air đầu tư vào những chiếc máy bay mới nhất, có tuổi đời rất trẻ (dưới 5 năm) để giảm chi phí nhiên liệu và bảo trì. Việc này giúp tiết kiệm chi phí, như đã được trình bày trong phần năng lực chính.
- Thay thế việc tính toán chi phí cho thức ăn và đồ uống, Vietjet Air đã chuyển sang tạo ra dòng doanh thu từ chúng. Giá vé sẽ không bao gồm các mục này.
- Chính sách trả lại và đổi vé được quản lý chặt chẽ sẽ được đề cập trong phần tiếp theo.
Yếu tố 8: Cơ Cấu Chi Phí
Cơ cấu chi phí.mô tả các chi phí quan trọng nhất trong mô hình kinh doanh. Đó là chi phí chi trả cho năng lực chính, cho các hoạt động tạo giá trị và hoạt động thu hút, duy trì, phát triển khách hàng trong hành trình khách hàng. Các chi phí chính trong mô hình kinh doanh của Vietjet Air là:
- Mua một chiếc phi cơ.
- Tiền lương.
- Chi phí hoạt động, bảo trì và chăm sóc máy bay.
- Chi phí vật liệu.
- Đồ ăn và các dịch vụ trên chuyến bay.
Yếu tố 1: Phân khúc khách hàng
Trong phạm vi của bài viết này, tôi chỉ sẽ đề cập đến hai nhóm khách hàng của Vietjet Air, đó là những người muốn đi lại bằng máy bay và những doanh nghiệp có nhu cầu vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không.
Đối tượng khách hàng mà Vietjet Air hướng đến là những người có nhu cầu di chuyển xa mà lại muốn tiết kiệm chi phí. Những lý do để di chuyển có thể là vì gia đình, công việc hoặc du lịch. Nhóm khách hàng này thường có thu nhập trung bình hoặc thấp. Vì nhu cầu tiết kiệm tiền là rất quan trọng đối với họ, họ sẵn sàng hy sinh một số tiện nghi, tiện lợi hay dịch vụ chăm sóc chu đáo. Họ thường sử dụng xe khách đường dài hoặc tàu hỏa để di chuyển. Trước đây, họ ít khi sử dụng dịch vụ của Vietnam Airlines do giá vé quá cao. Điều này là điểm khác biệt giữa Vietjet Air và Vietnam Airlines.
Các hãng xe khách đường dài và Đường Sắt Việt Nam là những đối thủ cạnh tranh đáng kể của Vietjet Air, không phải Vietnam Airlines. Nhận thức rõ điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ cạnh tranh giữa Vietjet Air và Vietnam Airlines. Điều này cũng giải thích lý do tại sao Vietnam Airlines không cạnh tranh bằng cách giảm giá vé như Vietjet Air, bởi vì hai hãng hàng không này có mô hình kinh doanh khác nhau.
Yếu tố 9: Cơ chế Giá
Cơ chế giá linh hoạt là một trong những ưu điểm vượt trội của Vietjet Air và được áp dụng rất nghiêm túc. So với các loại hình kinh doanh khác, các hãng hàng không có cơ chế giá linh hoạt tốt nhất. Giá vé của Vietjet Air linh hoạt thay đổi theo nhiều yếu tố như nhu cầu, mùa vụ, thời gian đặt vé, khả năng hoàn trả, đổi vé và nhiều yếu tố khác. Trong mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ, chính sách hoàn trả, đổi vé của Vietjet Air được áp dụng nghiêm ngặt hơn so với Vietnam Airlines. Chí phí hoàn trả, đổi vé cũng cao hơn giá vé. Tuy nhiên, Vietjet Air vẫn giữ được giá cả phù hợp với mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ. Thậm chí, giá vé của Vietjet Air còn thấp hơn giá vé xe khách đường dài hoặc tàu hỏa ở nhiều trường hợp. Điều này hấp dẫn một số lượng lớn khách hàng trước đây sử dụng các phương tiện khác như xe khách đường dài hoặc tàu hỏa.
Yếu tố 2:Phương án có giá trị.
Để đáp ứng yêu cầu của từng nhóm khách hàng, công ty cần cung cấp những giá trị riêng biệt thích hợp cho họ.
Viejet Air cung cấp những giải pháp có giá trị cho đối tượng khách hàng mục tiêu của mình như thế nào?
Bản chất của Vietjet Air bao gồm Sự an toàn – Niềm vui – Chi phí thấp – Đúng giờ. Nếu bạn vào trang web của họ, bạn sẽ thấy điều này. Giá trị này cũng là giải pháp mà Vietjet Air cung cấp cho đối tượng khách hàng của họ. Chúng tôi đã nhận thấy rằng nhu cầu lớn nhất của khách hàng Vietjet Air là tiết kiệm chi phí. Do đó, chi phí thấp là giá trị mà Vietjet Air mang lại cho khách hàng của họ.
Tại sao Vietjet Air lại nhắc đến các tiêu chí an toàn, niềm vui và đúng giờ?
Sự an toàn trong lúc bay là vấn đề được đặt lên hàng đầu khi đối mặt với chuyến bay, bởi vì một sự cố không an toàn có thể gây ra tai nạn đáng sợ cho nhiều người. Do đó, các hãng hàng không luôn chú trọng đến an toàn. Vietjet Air đã đưa ra những giải pháp để giảm bớt những lo ngại về mức giá, bằng cách tập trung vào vấn đề an toàn. Điều này cũng nhằm khẳng định rằng giá rẻ không đồng nghĩa với chất lượng kém. Bằng cách truyền đạt thông điệp về an toàn, Vietjet Air hy vọng khách hàng có thể yên tâm mua vé mà không còn bất kỳ trở ngại tâm lý nào.
Nhu cầu lớn nhất của khách hàng Vietjet Air là tiết kiệm tiền bạc, vì vậy đến đúng giờ cũng là một cách tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Vietjet Air muốn gửi đến khách hàng thông điệp về tiết kiệm. Tuy nhiên, đến đúng giờ trong các chuyến bay của Vietjet Air là một điều hiếm gặp do đặc tính của mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ. Chúng tôi sẽ giải thích về điều này trong phần sau về mô hình tài chính của The Business Model Map. Ngoài ra, với khách hàng Vietjet Air, tiết kiệm tiền mặt là yếu tố quan trọng nhất, vì vậy tiết kiệm thời gian không phải là yếu tố quyết định. Theo tôi, việc đến đúng giờ không phù hợp với giá trị của Vietjet Air do tính khả thi kém và lời hứa này có thể gây hại đến thương hiệu của Vietjet Air.
Một giá trị khác mà hãng Vietjet Air mang đến cho khách hàng là “Niềm vui”. Đội ngũ tiếp viên trẻ trung và trang phục màu đỏ là điểm nhấn để thể hiện giá trị này. Ngoài ra, hãng Vietjet Air cũng mong muốn truyền tải thông điệp niềm vui này thông qua trang web và các tài liệu khác. Khi truy cập vào trang web của Vietjet Air, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy màu sắc tươi tắn cùng với phong cách năng động của các khuôn mặt vui vẻ.
Đi trên máy bay là trải nghiệm hạn chế không gian và không có nhiều phương tiện giải trí, điều này không mang lại nhiều niềm vui cho chúng ta. Dù Vietjet Air nhấn mạnh về giá trị “vui vẻ”, nhưng do mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ, giá trị này không thể được đảm bảo. Vietjet cần tận dụng không gian để cung cấp nhiều ghế và giảm thiểu các tiện ích giải trí như video. Tôi cho rằng giá trị “vui vẻ” không thực sự đem lại giá trị cho khách hàng.
Các giá trị của hãng hàng không Vietjet Air nằm ở tầng thấp nhất của B2C Tower, bao gồm: tiết kiệm chi phí, tiết kiệm thời gian và đảm bảo an toàn. Tầng giá trị cảm xúc chứa giá trị hạnh phúc. Nếu ta nhìn vào B2C Tower, chúng ta sẽ thấy điều này.
Các công ty đang cố gắng đem đến nhiều giá trị cho khách hàng dựa trên nguyên tắc. Khi giá trị càng cao, khách hàng càng sẵn sàng trả nhiều tiền hơn và thu hút được nhiều khách hàng hơn. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần suy nghĩ kỹ trước khi quyết định. Để khách hàng sẵn sàng trả tiền cho giá trị, công ty cần cung cấp những giá trị mà khách hàng đánh giá cao. Tăng chi phí đồng nghĩa với việc tăng giá trị. Nếu khách hàng không đánh giá cao và không sẵn sàng trả tiền cho giá trị đó, công ty sẽ lãng phí nguồn lực và công sức của mình. Theo tôi, Vietjet Air chỉ cần tập trung vào 2 giá trị phù hợp là ”An toàn” và ”Giá rẻ”.
Yếu tố 6: Năng Lực Chính
Các thế mạnh quan trọng của mô hình kinh doanh Vietjet Air bao gồm các tài nguyên và hệ thống quan trọng để hoạt động một cách hiệu quả. Nhờ vào những thế mạnh này, công ty có thể sản xuất các sản phẩm, dịch vụ và cung cấp giá trị cho khách hàng thông qua các kênh kinh doanh trong quá trình đáp ứng nhu cầu của khách hàng và tăng doanh thu. Khi xem xét đến 7 yếu tố quan trọng của doanh nghiệp, các tài nguyên quan trọng của mô hình kinh doanh Vietjet Air là.
- Nhân viên đa dạng bao gồm phi công, tiếp viên, nhân viên kinh doanh, chuyên viên quảng cáo, nhân viên phát triển mạng, nhân viên điều hành và nhân viên hỗ trợ khách hàng.
- Máy bay được coi là một lực vật. Trong lĩnh vực kinh doanh hàng không, chi phí nhiên liệu chiếm tỷ lệ từ 15% đến 20% tổng chi phí. Các hãng hàng không giá rẻ thường sử dụng các máy bay mới nhất để tiết kiệm chi phí nhiên liệu. Việc sử dụng máy bay mới cũng giúp giảm chi phí bảo trì và sửa chữa. Do đó, Vietjet Air đã đầu tư mua các máy bay mới như Sharklet A320 của Airbus, có chi phí vận hành thấp và tiết kiệm nhiên liệu.
- Kinh doanh: danh tiếng và mạng lưới phân phối.
- Hệ thống lực hoạt động đảm bảo an toàn và đúng thời gian.
- Những đối tác chiến lược như Boeing, Airbus hợp tác với nhau để tạo nên một sức mạnh lớn. Không thể thành công trong mô hình kinh doanh nếu không có sự hợp tác. Theo lời người tiền bối, “một mình ăn đau, cùng nhau làm việc sẽ dễ dàng hơn”.
- Tổ chức quản lý nhà nước như Tổng cục Hàng không và các cơ quan tương tự ở các quốc gia.
- Cơ quan quản lý phi trường.
- Công ty đang chuyên về việc sửa chữa và bảo trì máy bay.
- Những doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm và dịch vụ quan trọng như thực phẩm.
- Các nhà khai thác hàng không khác nhau hợp tác để sử dụng chung một số tuyến bay.
Yếu tố 4: Các hoạt động tạo ra giá trị
Công cụ mà công ty mang tới cho khách hàng của mình là sản phẩm và dịch vụ. Vì thế, việc tạo ra giá trị là một hoạt động chính để sản xuất sản phẩm và dịch vụ. Những hoạt động chính phải tạo ra giá trị mà công ty đã cam kết với khách hàng. Trong trường hợp của Vietjet Air, những hoạt động tương ứng với giá trị “An toàn” là việc bảo trì và sửa chữa máy bay.
Các công việc điều phối vận hành các chuyến bay, quản lý nguồn cung ứng tương ứng với chi phí thấp. Các công việc chăm sóc khách hàng liên quan đến hạnh phúc của khách hàng. Các hoạt động bay liên quan đến thời gian đúng giờ. Để thành công trong việc kinh doanh, cần thực hiện các công việc này một cách tuyệt vời.
Yếu tố 10:Mô hình thu nhập.
Dòng thu nhập mà doanh nghiệp thu được từ khách hàng được gọi là doanh thu. Kết quả của doanh thu là giá trị mà doanh nghiệp mang đến cho khách hàng. Sử dụng đúng dòng doanh thu và cơ chế giá phù hợp có thể mang đến cho doanh nghiệp lợi thế cạnh tranh lớn. Để biến mô hình doanh thu thành lợi thế cạnh tranh, cần phải hiểu rõ cách thức. Khóa học Cạnh tranh bằng mô hình kinh doanh sẽ giải thích chi tiết hơn về vấn đề này.
Họ có nhiều nguồn thu khác nhau liên quan đến dòng thu nhập của Vietjet Air. Thu nhập đầu tiên đến từ việc bán vé. Tuy nhiên, do giá vé rẻ, Vietjet Air giới hạn cước hành lý dưới 7kg. Khách hàng phải trả thêm phí vận chuyển nếu hành lý nặng hơn 7kg. Ngoài ra, Vietjet Air còn có thu nhập từ bán thực phẩm vì giá vé không bao gồm thức ăn và thức uống. Một nguồn thu lớn khác của Vietjet Air là quảng cáo. Có thể nhận thấy điều này trên các chuyến bay của hãng có nhiều quảng cáo hơn so với Vietnam Airlines. Ngoài ra, Vietjet Air còn có nguồn thu từ vận chuyển hàng hóa, bán đồ lưu niệm, hàng miễn thuế và dịch vụ đưa đón sân bay.
The Business Model Map đã phân tích một cách trực quan, có hệ thống và dễ hiểu mô hình kinh doanh của Vietjet Air thông qua việc xem xét 10 yếu tố.
Sử dụng The Business Model Map, trong các bài viết tiếp theo, tôi sẽ trình bày một số hình thức hoạt động kinh doanh khác.
